Nowości – grudzień 2010

ZMIERZCH – Johan Theorin. Warszawa: Czarne, 2008.

Pewnego wrześniowego dnia pięcioletni Jens wdrapuje się na mur okalający gospodarstwo jego dziadków i znika w jesiennej mgle. Wszyscy uważają, że chłopiec zgubił drogę i utopił się w pobliskiej zatoce. Tylko jego matka, Julia Davidsson nie może się pogodzić z taką wersją wydarzeń.Dwadzieścia lat później, do domu starców, w którym przebywa ojciec Julii, Gerlof, zostaje przysłany dziecięcy sandał. Stanie się on powodem rozpoczęcia śledztwa dotyczącego wydarzeń sprzed lat, które sięgnie daleko poza zaginięcie Jensa. Julia powoli poznaje mroczne sekrety olandzkiej społeczności i jest coraz bliżej odkrycia, co naprawdę zdarzyło się tamtego jesiennego dnia. Czy starczy jej sił by zmierzyć się z dawną tragedią i czy zdąży dotrzeć do prawdy skrupulatnie ukrywanej przez lata.Znakomita i trzymająca w napięciu intryga szwedzkiego mistrza kryminału to intelektualna przygoda nie tylko dla koneserów gatunku.

BAZYLISZEK – Graham Masterton. Poznań: Rebis, 2009.

Profesor Nathan Underhill, próbuje wyhodować mitycznego gryfa, by z niego pozyskać materiał do badań nad komórkami macierzystymi i zastosowaniem ich w leczeniu wielu chorób, wobec których medycyna była dotychczas bezradna. Doktor Christian Zauber, dyrektor Domu Spokojnej Starości Murdstone, także pracuje nad odtworzeniem mitycznej istoty – bazyliszka. On jednak korzysta w swej pracy z alchemii i czarnej magii.Podczas nocnej wizyty w domu starców, Nathan i jego żona Grace odkrywają potworną tajemnicę Zaubera. Niestety wyprawa kończy się tragicznie – Grace, porażona spojrzeniem bazyliszka, zapada w śpiączkę. Tymczasem doktor Zauber znika. Na pomoc Nathanowi przychodzi młoda dziennikarka, która trafia na ślad doktora ukrywającego się w Krakowie. W pięknej scenerii krakowskiej Starówki rozpoczyna się śmiertelna gra, w której amerykański naukowiec walczy o życie z przerażającym potworem powołanym do życia przez szaleńca o nadludzkich zdolnościach.

I ŻE CIĘ NIE OPUSZCZĘ – Elizabeth Gilbert. Poznań: Rebis, 2010.

Pod koniec Jedz, módl się, kochaj Elizabeth zakochała się w Felipe. Wzajemne zauroczenie przerodziło się w płomienny romans. Zamieszkali razem w Ameryce, przyrzekli sobie dozgonną wierność i to, że nigdy nie wezmą ślubu. I żyliby sobie spokojnie, gdyby któregoś dnia nie zainterweniowała Opatrzność, próbując ich zmusić do zawarcia małżeństwa.

Z typowym dla siebie poczuciem humoru, inteligencją i znajomością psychiki ludzkiej Gilbert opisuje swoje zmagania z myślą o powtórnym zamążpójściu. Ujawnia tajemnice związane z małżeństwem, odpowiada sobie na pytania o dopasowanie, zachwyt sobą nawzajem, wierność, rodzinne tradycje, ryzyko rozwodu, społeczne oczekiwania, odpowiedzialność. Tak naprawdę jednak, by przekonać się, czy warto wyjść za mąż, pisze pean na cześć miłości, z całą jej złożonością i wszystkimi konsekwencjami; miłości takiej, jaka ona jest naprawdę.

PENSJONAT – Piotr Paziński. Warszawa: Nisza, 2010.

Piotr Paziński opowiada o mężczyźnie powracającym po latach do podwarszawskiego pensjonatu, w którym jako chłopiec spędzał wakacje z babką. Babka jak większość lokatorów była polską Żydówką uratowaną z Holocaustu. Ale książka opowiada nie tylko o raptownym wojennym unicestwieniu żydowskiego świata. Przede wszystkim – o jego powojennym dogorywaniu. O świecie, który stracił żywotne siły, który wciąż się kończy – przez kolejne powojenne fale exodusu Żydów, przez wymieranie lokatorów – ale nie może ostatecznie odejść. „Już prawie nie istniejemy, a wam wydaje się, że jeszcze-jeszcze.”
W tym świecie siłą rozpędu trwają przedwojenne spory o syjonizm, komunizm, asymilację, roztrząsa się historie Noego, Jakuba i Mojżesza. Członkowie narodu wybranego są zmęczeni czekaniem na nadejście Mesjasza, a jednocześnie obdarzeni ironiczną świadomością typową dla epoki schyłkowej. Pytani, po czym można poznać Mesjasza fałszywego, odpowiadają: „Po tym, że przyszedł”. Historia narodu wybranego okazuje się opowieścią pełną dłużyzn, zapętleń i nużących powtórek. Mieszkańcy pensjonatu nie są pewni, czy przetrzymają kolejny potop i nie padną wycieńczeni niekończącą się wędrówką do Ziemi Obiecanej.
Bohater Pazińskiego – tak jak pisarz – urodził się po wojnie, zarówno przedwojenny świat żydowski, jak i Zagładę zna tylko z opowieści. „Pensjonat” zgłębia tajemnicę tożsamości melancholijnej, ukształtowanej nie przez doświadczenie, cierpienie ani traumę, lecz przez pogłosy, cienie i wspomnienia wspomnień. Pod koniec powieści jej bohater podejmuje próbę ucieczki z miejsca, które więzi go w przeszłości. Ścigają go cienie zmarłych mieszkańców pensjonatu, ich głosy, których nie da się zagłuszyć. Choć udaje mu się wsiąść w pociąg, wiemy, że w sensie duchowym zostanie w tym miejscu na zawsze.
Książka Pazińskiego jest opowieścią o melancholii jako sile napędowej literatury. Rozpamiętywanie straty okazuje się sposobem na zatrzymanie przeszłości, która – jak się okazuje – nigdy nie jest ostatecznie utracona. Jednocześnie to opowieść o ambiwalencji literatury, która pozwala nam zatrzymać przeszłość, ale pożera naszą teraźniejszość i przyszłość.

ZUPA Z RYBY FUGU – Monika Szwaja. Duży Dół: Sol, 2010.

Ryba fugu jest bardzo smaczna, ale jeśli będziemy obchodzić się z nią nieostrożnie – możemy otruć siebie i współbiesiadników. Na śmierć. Podobnie z naszym życiem. Jest ono jak potrawa dla inteligentnych. Trzeba zawsze myśleć o tym, co robimy, jakie decyzje podejmujemy – choćby targały nami szekspirowskie zgoła emocje – inaczej może się tak zdarzyć, że ktoś (my sami?) zapłaci wysoką cenę za nasz brak rozwagi. Kobieta chce mieć dziecko – czy to zbyt wielkie żądanie? Chce być matką – czy jest w tym coś złego? Wykorzystuje możliwości, które daje współczesna nauka – po to jest nauka! W pewnym momencie jednak schodzi z bezpiecznej ścieżki – emocje wzięły górę, rozum zasnął, obudziły się upiory. Kobieta podejmuje decyzje, nie licząc się z nikim. Ważne jest tylko osiągnięcie celu. Młoda dziewczyna, studentka – rozsądna, inteligentna, zrównoważona – chce studiować na mało opłacalnym kierunku, dla własnej satysfakcji teraz i w przyszłości. Jest osamotniona w swoich dążeniach, rodzice widzieliby ją na bardziej praktycznych studiach, a w przyszłości w rodzinnym biznesie. Dziewczyna nie ma wsparcia z ich strony. Przyjaźń kolegów z uczelni nie wystarczy na mieszkanie, jedzenie, życie. Dziewczyna podchwytuje podsunięty jej pomysł na zarobienie pieniędzy i od razu wie, że podejmuje ryzyko. Nie wyobraża sobie jednak rozmiarów tego ryzyka. Obie te młode kobiety przypominają trochę kucharza, który beztrosko bierze rybę fugu za ogon i w całości wrzuca ją do garnka z zupą. Ktoś będzie musiał zapłacić za ten brak refleksji… a cena może być wysoka.

GEOGRAFIA OSADNICTWA – Daniela Szymańska. Warszawa: Wyd. Nauk. PWN, 2009.

Podręcznik został napisany m.in. na podstawie wyników badań i materiałów zebranych przez autorkę podczas wielu naukowo-badawczych wyjazdów terenowych, zarówno krajowych, jak i zagranicznych. Przedstawiono i wyjaśniono tu następujące zagadnienia:

powstanie i rozwój geografii osadnictwa;
uwarunkowania środowiskowe, społeczno-gospodarcze i historyczno-kulturowe wpływające na osadnictwo i kształtujące je;
wieś i osadnictwo wiejskie (osadnictwo pierwotne; geneza, typy oraz formy osiedli);
koncepcje rozwoju obszarów wiejskich;
miasto i osadnictwo miejskie (powstanie, rozwój i położenie miast; ich charakterystyka oraz funkcje);
formy, struktury i rozwój wielkich skupisk miejskich;
urbanizacja oraz osadnictwo wiejskie i miejskie w globalizującym się świecie.

Podręcznik przeznaczony dla studentów geografii, gospodarki przestrzennej, socjologii, historii i ekonomii, słuchaczy wykładów z demografii i urbanistyki oraz dla wszystkich, którym problematyka geografii osadnictwa jest szczególnie bliska.

INTERNET A PSYCHOLOGIA : MOŻLIWOŚCI I ZAGROŻENIA / red. nauk. Władysław Jacek Paluchowski. Warszawa: Wyd. Nauk. PWN, 2009.

Podręcznik zawiera wiodące teksty na temat wspólnych obszarów psychologii oraz Internetu i komputerów, które stały się nieodłącznym elementem życia współczesnego człowieka. Autorzy wskazują na możliwości oraz zagrożenia z tym związane. Omawiają m.in. takie zagadnienia, jak:

sieć jako środowisko działania;
sposoby korzystania z Internetu a różnice osobowości;
rola komunikacji za pośrednictwem komputera w rozwoju relacji interpersonalnych;
tworzenie się seksualności i tożsamości w młodzieżowych pogawędkach na sieci;
rodzaj, tożsamość i władza w cyberprzestrzeni.

Autorzy przybliżają też nowe treści dotyczące testowania, diagnozowania i terapii w sieci oraz z wykorzystaniem komputerów, etycznych problemów wykorzystywania komputerów w diagnozowaniu, interwencji w sieci dotyczących zaburzeń wynikających z nadużywania substancji psychoaktywnych, mitów i rzeczywistości pracy klinicznej w sieci. Poruszają temat uzależnień oraz innych problemów wynikających z korzystania z Internetu.

POLSKA OSAMOTNIONA – Jonathan Walker. Kraków: Znak, 2010.

Alianci nie mieli wierniejszego sojusznika. Polacy przelewali krew od pierwszego do ostatniego dnia wojny. Brali udział we wszystkich większych bitwach. Mieli swój wkład w niezwykłe sukcesy alianckiego wywiadu. I czynnie stawiali opór nazistom w okupowanym kraju.
A jednak Polska, ta czwarta aliancka siła, w dniu zwycięstwa nad Hitlerem leżała u stóp totalitarnego zbrodniarza i dyktatora – Stalina. Określenie zdradzony sojusznik samo ciśnie się na usta.
Czy jednak rzeczywiście była to zdrada? Czy Churchill i jego ulubione tajne służby – SOE – mogły zrobić coś więcej, by pomóc Polsce? Czy polski ruch oporu mógłby odegrać rolę na tyle istotną, że nawet Stalin musiałby się z naszym krajem liczyć? A przede wszystkim, czy można było wesprzeć bohatersko walczącą Warszawę? Odpowiedzi na te pytania w swojej najnowszej książce – Polska osamotniona próbuje udzielić Jonathan Walker.
To głęboko osobiste, poruszające, ale i nowatorskie spojrzenie brytyjskiego historyka na tragedię Polski, bezsilność Aliantów i tryumf Stalina. Tę książkę trzeba znać.

SOCJOLOGIA PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH – Krzysztof Frysztacki. Warszawa : Scholar, 2009.

Socjologia problemów społecznych dotyczy kwestii ogólnych, ale też sposobów radzenia sobie wpółczesnych państw z takimi problemami, jak ubóstwo, alkoholizm, przemoc czy przestępczość. Książka jest adresowana do studiujących socjologię, politykę społeczną, pracę socjalną oraz do przedstawicieli rozległego sektora służb społecznych: od instytucji opieki społecznej po służby więzienne. Wydawca Książka podejmuje zagadnienia o ogromnej doniosłości teoretycznej, społecznej i dydaktycznej. Subdyscyplina socjologii zwana socjologią problemów społecznych skupia cztery wymiary myślenia socjologicznego ? teoretyczny, empiryczny, aksjologiczny i praktyczny ? wokół kwestii definiowanych przez samo społeczeństwo jako palące i wymagające rozwiązania. W tym sensie jest to subdyscyplina integrująca, pozwalająca adeptowi socjologii dostrzec powiązania między dziedzinami traktowanymi najczęściej osobno, w ramach oddzielnych przedmiotów. Z recenzji wydawniczej prof. dr. hab. Piotra Sztompki Krzysztof Frysztacki ? prof. dr hab., jest profesorem zwyczajnym na Uniwersytecie Jagiellońskim, kierownikiem Zakładu Socjologii Stosowanej i Pracy Socjalnej. Wykładał także na innych uczelniach w kraju i za granicą. Jego wieloletnie zainteresowania badawcze koncentrują się wokół socjologii miasta, socjologii stosowanej, w szczególności w połączeniu z problemami społecznymi, historii i teorii pracy socjalnej. Od kilku kadencji należy do Komitetu Socjologii PAN. Autor licznych artykułów, prac zbiorowych, książek. Ostatnio wydał m.in. książki Socjalna Ameryka. O obszarze pomocy społecznej i pracy socjalnej w Stanach Zjednoczonych (2005) oraz (współautorsko) Miłosierdzie i praktyka. Społeczne dzieje pomocy człowiekowi (2009).

OPIEKA I WYCHOWANIE – TRADYCJA I PROBLEMY WSPÓŁCZESNE / pod. red. Danuty Apanel. Kraków : Impuls, 2009.

Praca „Opieka i wychowanie – tradycja i problemy współczesne” pod redakcją Danuty Apanel to kompleksowe opracowanie dotyczące tych nierozerwalnie ze sobą związanych zagadnień. To praca interesująca, poruszająca bardzo wiele ważnych problemów, choć – trzeba powiedzieć –nie całkiem spójna i nie wyczerpująca wszystkich tematów.
Bardzo wiele miejsca zajmie określenie i możliwie spójne ujęcie tematyki tego dzieła. Autorzy bowiem, których prace stanowią kolejne rozdziały, przygotowali teksty możliwe do sklasyfikowania w trzech grupach. W skład pierwszej z nich weszłyby więc teksty dotyczące opieki i wychowania w kontekście historycznym. Wśród nich na szczególną uwagę zasługuje otwierający książkę tekst na temat biografii historycznych we współczesnych podręcznikach historii. Krystyna Budzianowska postanowiła pokazać, w jaki sposób prezentuje się w podręcznikach bohaterów narodowych, postacie historyczne, wielkich Polaków, aby ich postawy czy sylwetki były interesujące dla młodzieży, by młodzież czytała o nich bez niechęci, ale mogła się identyfikować z postaciami, które mogłyby stanowić dla niej wzorce osobowe. Autorzy piszą również o tańcu, który niegdyś był ważnym składnikiem wychowania i kultury, o Ochotniczych Hufcach Pracy, o Katolickim Towarzystwie Ochrony Kobiet, którego działalność wypadałoby przybliżyć współczesnym feministkom mówiącym wiele o dyskryminacji płci pięknej przez Kościół. Jest tu również rozdział poświęcony pedagogii szkoły katolickiej jako alternatywie wychowania, ale odnajdziemy również opracowania zagadnień adaptacji dzieci należących do mniejszości narodowych czy opieki i edukacji niepełnosprawnych.
W drugiej grupie, która stanowi również drugą wyodrębnioną część książki, autorzy poruszają kwestię opieki w teorii i praktyce, a więc: piszą o relacjach dzieci z rodzicami, problemie adopcji, dzieci dotkniętych autyzmem, dzieci niepełnosprawnych, wspieraniu rozwoju najmłodszych oraz opiece nad seniorami czy wolontariacie opieki paliatywnej jako formie resocjalizacji. Książkę zamyka część trzecia poświęcona szeroko pojmowanemu wychowaniu – autorzy prowadzą nas od społecznych oczekiwań wobec nauczyciela i współpracy szkoły z rodziną, przez kwestie samorządności uczniowskiej i kształtowanie postawy przez różne narzędzia służące wspieraniu procesu wychowawczego – mass media, teatr, komputery i czasopisma, do najważniejszych problemów, z jakimi stykać się będą wychowawcy – alkoholizmu wśród młodych ludzi, wychowawczych skutków migracji zarobkowej, ale też wykluczenia osób starszych i sposobów zapobiegania mu.
Czytelnik – a powinni po tę książkę sięgnąć przede wszystkim nauczyciele i pedagodzy – od razu zwraca uwagę na naprawdę szeroki zakres tematów, jakie postanowili ująć autorzy. Twórcy pod kierunkiem Danuty Apanel chcieli opisać większość problemów związanych z zagadnieniami opieki i wychowania. Czy się udało? I tak, i nie.
Przede wszystkim bowiem wypada stwierdzić, że poszczególne teksty opublikowane w tej książce są ogromnie interesujące, w większości – dobrze napisane, ważne, godne uwagi i na pewno przydać się mogą pedagogom w codziennej pracy. Owszem – liczebność zespołu twórców sprawiła, że pod względem stylu jest to dzieło niejednorodne. Część z rozdziałów napisanych jest językiem bardziej hermetycznym, wymagającym bardzo wiele uwagi i skupienia, część zaś – w sposób po prostu przystępny. Niektóre ze szkiców dotyczą zagadnień teoretycznych, inne – praktycznych, a są i takie, które starają się połączyć te dwie płaszczyzny. Co zaś jest największym zwycięstwem badaczy, których teksty złożyły się na tę książkę? To, że nie ma tu tekstów nieudanych, nieważnych, nieciekawych.
Jest jedno „ale”. Być może bardziej zasadnym byłoby podzielenie tej książki i wydanie kilku mniejszych publikacji – wówczas łatwiej byłoby określić, do kogo tak naprawdę poszczególne części są skierowane. Można by również niektóre z nich nieco uzupełnić i poszerzyć, bowiem odniosłem – może subiektywne – wrażenie, że na przykład problemy osób starszych zostały tu potraktowane nieco po macoszemu, że poświęca się im zdecydowanie mniej miejsca. Owszem, jeśli publikacja ta ma być skierowana do nauczycieli i pedagogów szkolnych, byłoby to zasadne, lecz z drugiej strony – żal byłoby pominąć wspomniane właśnie szkice.
Jest więc publikacja pod redakcją Danuty Apanel dziełem udanym, choć niejednorodnym. Dziełem właściwie kompleksowym, choć z drugiej strony – nie wyczerpującym każdego z tematów. Pewne jest, że „Opieka i wychowanie – tradycja i problemy współczesne” to książka naprawdę ważna i zasługująca na uwagę. To dzieło popularnonaukowe z zakresu pedagogiki, w którym jest bardzo wiele miejsca na teorię, której znajomość przyda się bardzo w codziennej pracy.

Nowości